Kevin De Jonghe
De wielersport is intussen – afgezien van een paar enkelingen – volledig dopingvrij. Dat mogen we naderhand toch wel stellen. Maar uiteraard zijn er altijd de nodige – weliswaar legale – middeltjes om de renners dat extra duwtje in de rug te geven. Zoals ketonen bijvoorbeeld. Maar wat is dat nu precies, en wat doen ze?
Wel eigenlijk worden ketonen sowieso al op een natuurlijke manier aangemaakt door ons lichaam. Dat gebeurt op het moment wanneer onze voorraad koolhydraten zijn opgebruikt en we vetten beginnen te verbranden. Op dat moment begint de lever ketonen natuurlijk aan te maken. Dit kan gebeuren wanneer we te weinig hebben gegeten, maar ook wanneer we er een stevige sportactiviteit hebben opzitten.
Zie daar dus het grote voordeel voor de renners. Een grote hoeveelheid aan suikers wordt verbruikt en dient te worden aangevuld. Dat gebeurt dus op een natuurlijke wijze - ketonen worden ook de vierde brandstof van ons lichaam genoemd – maar kan er door zelfinname ook een stimulans worden aan gegeven.
Van Aert en Evenepoel
Er zijn heel wat ploegen en renners die ketonen als drankje gebruiken. Soudal Quick-Step en Jumbo-Visma zijn daar ook bij en weten we van zowel Wout van Aert als Remco Evenepoel dat zij grote believers zijn in het nut van ketonen. Inmiddels lijkt het gebruik daarvan niet al te veel controverse meer te veroorzaken, wat tot over een paar jaar geleden nog veel meer het geval was.
“Op het moment dat je zoiets gaat gebruiken, moet het duidelijk zijn wat voor effect het heeft. Je mag niet zomaar gaan experimenteren. Er is nog weinig duidelijkheid over wat ketonen op lange termijn met de gezondheid doen”, liet een ploegleider optekenen in 2019.
Van Aert werd destijds ook aan de tand gevoeld over het gebruik van ketonen. "Ik bekijk het ook als een voedingssupplement. Het is een beetje een non-discussie. Er wordt ook niet elke dag gevraagd hoeveel gelletjes we nemen. We koersen op het hoogste niveau en dan is het logisch dat je maximaal probeert te presteren. Ik vind het de discussie niet waard”, klonk het toen bij de Kempenaar.
Zoals gezegd hebben ze het product ook bij Soudal Quick-Step in stok. “Ketonen zijn een belangrijke brandstof in de koers, maar ze spelen ook een heel grote rol in herstel. Onze artsen werken continu aan een optimaal ketonenprotocol en onderdeel daarvan is dit drankje direct na afloop van de koers bij. Dus dat zie je Remco steeds drinken”, wijst intussen ex-ploegleider Vasili Anastopoulos op het rode drankje van Evenepoel.
Wonderherstel
Een perfecte demonstratie van Evenepoel overigens. Ketonen werken enkel ná een stevige inspanning. “De enige manier waarop het een positief effect kan hebben, is wanneer het gebruikt wordt als hersteldrank. Er is geen positief effect als het ingenomen wordt tijdens de inspanning. En het effect is zelfs negatief tijdens een inspanning aan hoge intensiteit”, aldus Chiel Poffé van de KU Leuven.
Het blijkt meer dan de moeite waard te zijn voor de renners, afgezien van het feit dat er nog steeds onzekerheid bestaat over het effect op lange termijn. Het wordt niet voor niets een wonderdrankje genoemd waarbij de basisdosis 25 gram bedraagt. Het zorgt voor een stevige portie nieuwe brandstof die makkelijk door het lichaam kan worden ingenomen. Enig nadeel: het smaakt blijkbaar niet al te best.
Ongeziene resultaten
Bij de KU Leuven deden ze ooit een onderzoek over het effect van ketonen, weliswaar bij doorsnee mensen en dus niet bij topsporters. Ze lieten twee teams tegen elkaar een virtuele Tour de France rijden, waarbij één team gebruik maakte van ketonen.
Het resultaat bleek verbazingwekkend te zijn. “De proefpersonen die ketonen gebruikt hadden konden beter presteren en voornamelijk veel sneller recupereren”, aldus bewegingsfysioloog Peter Hespel, die we ook kennen van enkele opdrachten met tv-figuur Tom Waes.
Dat kan een understatement worden genoemd. Fysiek kunnen we er blijkbaar 15 procent op vooruitgaan in duursporten bij het innemen van ketonen, dat voor alle duidelijkheid op geen enkele verboden lijst staat. De resultaten spreken dus voor zich, al zijn de effecten wel kleiner bij een goed getrainde atleet. Maar toch.
“Dit is het spectaculairste wat ik ooit zag qua sportieve impact”, aldus Hespel. “Als ik kijk naar de effecten die je op zeer korte termijn kan bereiken door training, sportvoeding of toegestane voedingssupplementen, is dit ongezien.”
