De kasseien zijn achter de rug en met de Brabantse Pijl is het startsein gegeven voor anderhalve week klimmen en klauteren over allereerst de kleinere pukkels en daarna de langere beklimmingen. De Amstel Gold Race is de volgende topkoers op de kalender.
De Amstel Gold Race is traditioneel een koers waar twee werelden samenkomen. Zij die de kasseien goed verteren, er al een ‘heel voorjaar’ op hebben zitten en nog gauw de overgebleven kruimels willen oprapen nemen het op tegen de klimmers die hun explosiviteit kunnen laten spreken op de kuitenbijters in Nederlands Limburg.
Dit jaar vormt een speciale editie. De te kloppen man is namelijk niemand minder dan thuisfavoriet, winnaar van 2019 en wereldkampioen Mathieu van der Poel. Het is bovendien de laatste uitgave met Leo van Vliet als koersdirecteur. De koersdirecteur die, laten we maar voorzichtig zeggen, niet bepaald een geweldig verleden heeft als wedstrijdleider.
De eerste
Hebben we de vorige twee zondagen een koers gehad waarbij we voor de eerste editie terug moesten naar hetzij begin vorige eeuw, hetzij het einde van twee eeuwen terug, deze keer zit dat anders. De eerste Amstel Gold Race vond namelijk plaats in 1966.
Vernoemd naar de hoofdsponsor, het biermerk Amstel – meer bepaald een bier dat destijds net was uitgebracht, de Amstel Gold. Herman Krott was de grondlegger van de wedstrijd en had toentertijd al een amateurploeg genaamd Amstel Bier. Daaruit kwamen in een kleine 25 jaar een hoop latere toprenners: Gerrie Knetemann, Gert-Jan Theunisse en Joop Zoetemelk waren de bekendsten.
Krott had een extra ambitie: een klassieker organiseren. “Eigenlijk wilde ik van Amsterdam naar Maastricht, maar met omleidingen werd die koers veel te lang”, aldus Krott zelf. “Dus werd het vanuit Breda naar Meerssen. Dat was toeval.”
Het werd een koers van ruim 300 kilometer, waarbij uiteindelijk drie ploeggenoten van Ford France om de zege gingen sprinten. De bekende Jean Stablinski deed dat tegen de minder befaamde Bernard Van de Kerkchove en Jan Hugens. Stablinski won, mede door een geblokkeerde ketting voor Hugens.
De laatste
Van Vliet kon in 2023 in zijn nopjes zijn: niemand minder dan de beste coureur ter wereld Tadej Pogacar stond aan de start. De Sloveen had als doel om de Amstel, de Waalse Pijl en Luik-Bastenaken-Luik op één week tijd te winnen. Degene die dat als laatste flikte, was Philippe Gilbert in diens wonderjaar 2011 – moet daarbij gezegd dat Phil zelfs ook de Brabantse Pijl won.
Al op net iets minder dan 100 kilometer van de meet vormde zich een grote kopgroep waaruit onvermijdelijk de winnaar zou volgen. Daarin zat Pogacar, maar de Sloveen zat wel helemaal alleen. Mede door een zware valpartij in de regen werd een deel van het peloton verder uitgeschakeld.
Door de geringe voorsprong op het peloton konden er geen auto’s tussen de koplopers en de grote groep komen, al maakte Van Vliet voor de wagen van UAE Team Emirates een uitzondering; Pogacar mocht bij een pechgeval ‘gewoon’ van fiets wisselen.
Binnen een mum van tijd dichtte Pogi het gat weer naar de kopgroep, om vervolgens op de Eyserbosweg de rest een eerste keer te testen. Tom Pidcock en even later Ben Healy konden mee. De kersvers winnaar van de Ronde van Vlaanderen zou later nog een keer prikken.
Dat gebeurde op de Keutenberg. Deze keer kon er niemand mee met de Sloveen, die voor weer een solo stond. Pidcock en Healy kwamen bij elkaar en de Ier bleek de betere. Eens hij zijn achtervolging inzette op Pogacar, kwam wedstrijdleider Van Vliet weer in beeld – en niet op een goede manier.
Op het moment dat Healy te dichtbij leek te komen zette Van Vliet zich met de auto van de wedstrijdorganisatie voor de Sloveense slokop, om zo een aerodynamisch voordeel te geven. De Ier kon zo niet terugkeren en zo had Van Vliet de winnaar die hij per se wilde: Tadej Pogacar – die sowieso al goed genoeg was – schreef de Amstel Gold Race op zijn naam.
De route
Hemelsbreed zit er een dikke tien kilometer tussen startplaats Maastricht en aankomstplaats Valkenburg, waar de finishlijn dan ergens tussen Vilt en Berg en Terblijt getrokken ligt. Toch staan er aankomende zondag ruim 250 kilometer koers op het programma.
Waar eerst altijd de finish bovenop de Cauberg lag, werd dat even later op de plaats waar nu de meet ligt. Echter was dan de Cauberg nog altijd de scherprechter, tot aan 2017; destijds besloot de organisatie voor een andere finale, waarbij de explosieve favorieten minder ‘in hun zetel’ konden zitten voor de laatste keer Cauberg.
Dat zorgt ervoor dat de volle finale start vanaf een kleine 45 kilometer van de streep, met de Gulpenerberg. In rap tempo volgen de Kruisberg, Eyserbosweg en Fromberg, waarna de Keutenberg de lastigste helling van de finale vormt.
Vervolgens is het afdalen naar Valkenburg, voor de laatste maal de Cauberg te beklimmen. In de slotronde ligt er dan meteen de Geulhemmerberg en met nog een dikke zes kilometer te gaan de Bemelerberg, voor we richting de finish gaan. 
De favoriet
De plaat blijft een beetje hangen, maar net als de vorige twee zondagen kunnen we niet om Mathieu van der Poel als topfavoriet heen. De regenboogtruidrager kan zondag voor een tweede keer de Amstel winnen, na die miraculeuze (ook met hulp van Van Vliet? Dat komen we nooit te weten…) zege in 2019.
Dat zou VDP nog lang niet in de buurt van recordwinnaar Jan Raas (5 stuks) of Philippe Gilbert (4) brengen, maar wel in een rijtje met Enrico Gasparotto, Rolf Järmann, Gerrie Knetemann, Michal Kwiatkowski en Eddy Merckx – een reeks namen die ook kan tellen.
De explosiviteit van de Nederlander is in het huidige peloton ongeëvenaard, zo zagen we wel tijdens het WK in Glasgow vorig jaar. Bovendien vormt deze koers niet alleen een mogelijkheid om te winnen, maar ook een perfecte oefening voor de Olympische Spelen in Parijs, waar soortgelijke heuvels op de renners wachten.
De outsiders
De reeks schaduwfavorieten is in de Amstel wel enorm veel groter dan in de Ronde en Roubaix. Met Juan Ayuso start de winnaar van de Ronde van het Baskenland en met Ben Healy en Tom Pidcock zijn ook de nummers twee en drie van vorig jaar van de partij.
Van der Poel kan als favoriet rekenen op een ploeg vol renners die zelf ook minstens top-10 zouden kunnen rijden: Quinten Hermans, Søren Kragh Andersen, Axel Laurance en de in bloedvorm verkerende Gianni Vermeersch zijn erbij en het is de vraag wat Jasper Philipsen als knecht kan. Bij Visma | Lease A Bike keert Matteo Jorgenson terug en we zijn benieuwd wat de Amerikaan kan.
In de Brabantse Pijl zagen we al een voorproefje; zullen Benoît Cosnefroy, Dylan Teuns en Marijn van den Berg ook zondag de finale kleuren? En wat dan te denken van Groupama-FDJ dat met Romain Grégoire een toptalent aan de Amstel laat ruiken en ook Valentin Madouas heeft om op te rekenen?
Met Maximilian Schachmann, Michael Matthews, Andrea Bagioli, Mattias Skjelmose, Alex Aranburu, Corbin Strong, Stephen Williams en Andreas Kron staat de startlijst vol smaakmakers, waarbij we nog één renner apart willen belichten.
Maxim Van Gils kent een ongelooflijk goed voorjaar, met winst in de ultrakorte Ruta Del Sol, een podium in de Faun Drôme Classic, Strade Bianche en Gran Premio Miguel Indurain én een zevende plaats in Milaan-Sanremo. De komende drie koersen liggen Van Gils het beste, kan hij eens stevig uithalen?
Genoeg geklapt, de favorieten op een rij!
De sterren
****
Mathieu van der Poel
***
Juan Ayuso & Benoît Cosnefroy
**
Ben Healy, Dylan Teuns & Maxim Van Gils
*
Romain Grégoire, Tom Pidcock, Maximilian Schachmann & Stephen Williams
De vrouwen
Ook de vrouwen wagen zich komende zondag aan hun uitgave van de Amstel, de Amstel Gold Race Ladies Edition. Hierbij moet opgemerkt worden dat bij de dames wel steevast de Cauberg de ultieme scherprechter van de koers is.
Team SD Worx-Protime komt aan de start met topfavoriete en wereldkampioene Lotte Kopecky. Krijgen we net als vorige week twee regenboogtruien als winnaars? Demi Vollering ‘kreeg’ vorig jaar de zege zowat cadeau van de Belgische, die zich zichtbaar inhield op de Cauberg, waarna de Nederlandse op de top kon versnellen.
De tegenstand komt met name van Lidl-Trek, want Elisa Longo Borghini is nog nooit zo goed in vorm geweest. In de Brabantse Pijl liet ze Vollering compleet kansloos met een versnelling, iets dat ‘normaal’ niet zo vaak gebeurt. De Italiaanse mag op dit parcours misschien wel naast Kopecky gezet worden, al bleek in Strade Bianche dat de explosiviteit van onze landgenote nog groter is.
Laten we kijken naar de favorieten bij de vrouwen:
****
Lotte Kopecky
***
Elisa Longo Borghini & Demi Vollering
**
Kasia Niewiadoma, Marianne Vos & Lorena Wiebes
*
Pfeiffer Georgi, Silvia Persico, Arlenis Sierra & Shirin van Anrooij
De televisie
De belangrijkste Nederlandse eendagskoers kan op de nationale televisie slechts een kwartier meer aandacht genieten dan op die van de ‘concurrenten’. De NOS begint er om 12:45 uur aan.
Een kwartier later is het zowel op Eurosport als Sporza raak. De VRT begint eraan op Canvas om 13:00 uur, om vanaf 13:30 uur over te schakelen op Één.
Geniet van de Amstel Gold Race!
